Mahatma Gandhi’nin Britanyalı sanatçı Clare Leighton tarafından yapılan ve onun bizzat poz verdiği tek yağlı boya portre olduğu düşünülen eser, 15 Temmuz’da Londra’daki Bonhams müzayede evinde gerçekleşen satışta tahmin edilen fiyatın üç katına alıcı buldu. Portrait of Mahatma Gandhi (1931) başlıklı tablo, £50.000–£70.000 aralığında değer biçilmiş olmasına rağmen, £152.800’a (yaklaşık $204.800) satılarak müzayedenin en dikkat çekici parçası oldu.
Gandhi, bu portre için Londra’da bulunduğu 1931 yılında, Hindistan’ın kendi kendini yönetme talebini görüşmek üzere düzenlenen İkinci Yuvarlak Masa Konferansı sırasında poz verdi. Leighton, o dönem Hindistan’ın bağımsızlık mücadelesine destek veren politik gazeteci Henry Noel Brailsford ile birlikte yaşıyordu. Brailsford’un bağlantıları sayesinde Gandhi ile tanışan Leighton, onunla birden fazla sabah buluşarak eskizler yaptı ve sonrasında portreyi tamamladı.
Eserde Gandhi, yere bağdaş kurarak oturmuş, başı açık, beyaz bir örtüye sarınmış halde, bir parmağını havaya kaldırmış şekilde betimleniyor—sanki bir cümlenin tam ortasındaymış gibi.
Tarihin Tanıklığı Olarak Bir Portre
Portre, aynı yıl Londra’daki Albany Galleries’de sergilendi. Gandhi’nin sekreteri Mahadev Desai, Leighton’a gönderdiği bir mektupta şunları yazdı: “Bay Gandhi’nin portresini yapmanız için burada geçirdiğiniz sabahlar bizim için çok keyifliydi. Son halini göremedim ama Albany Gallery’de gören pek çok arkadaşım iyi bir benzerlik olduğunu söyledi. Bay Gandhi’nin bu portrenin çoğaltılmasına bir itirazı olacağını sanmıyorum.” Bu mektubun bir kopyası, halen portrenin arka yüzüne iliştirilmiş durumda.
Portre, Leighton’un 1989’daki ölümüne dek onun koleksiyonunda kaldı. Sanatçının ailesi, eserin 1970’lerde ABD’de sergilendiği sırada bir saldırıya uğradığını belirtti. İddiaya göre bir Hindu milliyetçisi tarafından bıçaklanan tablo, 1974 yılında Connecticut’taki Lyman Allyn Müzesi’nde restore edildi. Bonhams, saldırının Gandhi’nin Hindulara yeterince bağlı olmadığı yönündeki aşırı sağ görüşlerle bağlantılı olabileceğini belirtiyor.
Clare Leighton
Leighton, 1898 doğumlu ve özellikle ahşap baskı gravürleriyle tanınan bir sanatçı. Brighton College of Art, Slade School of Fine Art ve Central School of Arts and Crafts’ta eğitim aldı. Gandhi portresi, sanatçının belki de en politik ve tarihsel yönü en güçlü işi olarak öne çıkıyor.
Bonhams’tan Rhyanon Demery, eserin yalnızca bir sanat çalışması olmadığını, aynı zamanda Gandhi’nin dünya çapında nasıl güçlü bağlar kurduğuna dair bir belge olduğunu vurguluyor: “Bu eser, Gandhi’nin insanlar üzerindeki dönüştürücü etkisinin bir kanıtı ve tarihsel açıdan son derece kıymetli bir kayıt.”
Eserin yeni sahibi açıklanmadı. Bu benzersiz portrenin ileride kamuya açık bir şekilde sergilenip sergilenmeyeceği, şimdilik belirsizliğini koruyor.
