Artnet’den Saray Coscone’ın haberine göre, New York’un Nolita semtinde belediyeye ait bir arazide bulunan ve tehdit altındaki Elizabeth Street Garden‘ın Eylül ayında yıkılması planlanıyor. Topluluk üyeleri, makul fiyatlı bir yaşlılar konutu olmaya aday olan bu gözde heykel parkını korumak için son umutlarına tutunmaya çalışıyor.
Soho’nun hemen doğusundaki hareketli bir mahallede saklı kalmış huzur dolu bir vaha olan ve gönüllüler tarafından işletilen bahçe, çoğu metropol bölgesindeki Yaldızlı Çağ malikânelerinden kurtarılmış antika heykellerle dolu. Ayrıca yoga dersleri, şiir geceleri ve yılda yaklaşık 200.000 ziyaretçi için açık hava film gösterimleri gibi popüler topluluk etkinliklerine de ev sahipliği yapıyor.
Bahçenin Destekleyicileri Mücadelede Kararlı
Bahçe, tüm bunları kurtarmak için on yılı aşkın bir süredir mücadele ediyor. Ancak bu çabalar son iki ayda darbe üstüne darbe aldı. 8 Mayıs’ta Yargıç Richard Tsai, 2021’deki tahliye davasında bahçe aleyhine karar vererek tahliye tarihini 10 Eylül olarak belirledi. Ve 18 Haziran’da New York Eyaleti Temyiz Mahkemesi’nin altıya karşı bir oyla aldığı karar, projenin potansiyel çevresel etkilerinin yeterince incelenmediği yönündeki endişelere rağmen, kente uygun fiyatlı konutlar inşa etmek için bahçenin yıkımına devam etme konusunda yeşil ışık yaktı.
Ufukta yıkım heyulası belirirken, bahçenin idari direktörü Joseph Reiver mücadeleye devam etme sözü verdi. “Elizabeth Street Garden’ı kurtarma çabalarımız henüz sona ermiş değil” dedi. “Tahliye kararını temyize götürdük ve hukuk ekibimiz diğer opsiyonlarımız üzerinde çalışıyor.”
Dilekçe Kampanyası Başlatıldı
Bahçe ayrıca Belediye Başkanı Eric Adams’ın alanı kurtarmasını talep eden bir dilekçe kampanyası başlattı. Şimdiden 355.000’den fazla dilekçe toplanmış durumda. Bahçenin alternatif bir önerisi, bahçeyi koruma amaçlı bir arazi vakfı olarak tutarken, belediyenin uygun fiyatlı konut inşa edebileceği bölgedeki diğer birkaç olası alanı öneriyor.
Bahçenin destekçileri Elizabeth Garden’ın, park alanından yoksun bir mahallede ihtiyaç duyulan bir kamusal yeşil alan ve peyzaj mimarisinin eşsiz bir örneği olduğunu savunuyor. Bahçenin direktörü Reiver ise “Bahçe başlı başına bir sanat eseri” diyor ve şunları ekliyor:
“Bahçeyi kurtarma kampanyası, insanlar bahçeyi yok etmek istediklerini öğrendiklerinde başladı – çünkü insanlar bahçenin ne kadar büyük bir potansiyele sahip olduğunu ve toplum için ne kadar değerli ve olağanüstü olduğunu göstermek istediler.
Önceleri sadece babam vardı ve burayı açık tutacak imkânlar yoktu. Şimdi bahçede 400’den fazla gönüllümüz var. Tüm bunlar şehre hiçbir maliyet getirmeden yapılıyor ve tamamen kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak faaliyet gösteriyor.”
Açık Hava Sergi Salonu
Reiver’ın merhum babası Allan Reiver, bir zamanlar terk edilmiş bir arsayı bugünkü yemyeşil araziye dönüştüren kişiydi. Yakınlardaki Elizabeth Street Gallery adlı antika dükkanının sahibi olan Reiver, 1991 yılında araziyi aylık 4.000 dolara belediyeden kiralamaya başlamış ve iki terk edilmiş araba da dahil olmak üzere çöp ve kalıntılardan temizlemişti. Ardından, araziye ağaçlar, çimenler ve bahçe terasları dikmiş ve araziyi neoklasik taş heykeller ve kendi galerisindeki mimari kalıntılar, mermer sütunlar ve sfenkslerle doldurdu.
En dikkate değer olanı, Philadelphia’nın dışındaki bir mülk olan Lynnewood Hall’dan 20. yüzyıldan kalma kireçtaşı bir tırabzandır. Bugün bu tırabzan, iki büyük aslan heykeli ile noktalanan bahçenin orta patikasında yer alıyor ve Reiver ile babasının bir heykelini de ortaya çıkarıyor. Bahçede ayrıca, Frederick Law Olmsted’in oğulları Olmsted Kardeşler tarafından 1898 yılında Cold Spring Harbor’daki Burrwood Malikanesi için tasarlanan demir bir çardak da bulunuyor.
Başlangıçta bahçe Elizabeth Street Garden için bir açık hava sergi salonuydu, ancak 2005 yılında işletme yandaki binaya taşındı. İşte o zaman Allan, halkı dükkan üzerinden bahçeyi ziyaret etmeye davet eden bir tabela astı. Toplum yavaş yavaş burunlarının dibindeki gizli bahçeyi takdir etmeye başladı.
Bahçenin Yıkılma Planı Sessizce Başladı
Bahçenin sorunları Eylül 2012’de, o zamanki Belediye Meclisi üyesi Margaret Chin‘in, Aşağı Doğu Yakası’ndaki beş arsanın yeterli sayıda uygun fiyatlı konut birimine sahip olmasını sağlamak için Elizabeth Street Garden’ı şimdi Essex Crossing olarak bilinen Seward Park Kentsel Yenileme Alanı teklifine eklemek için onay almasıyla sessizce başladı. Allan Mayıs 2021’de öldüğünde ise belediye bahçenin aylık kira sözleşmesini feshetti ve tahliye işlemlerini başlattı.
Bahçe gerçekten yok edilirse, belediye araziyi Haven Green Haven Green adında karma kullanımlı bir bina inşa etmesi için özel bir geliştiriciye devredecek. Binada perakende satış alanlarının yanı sıra yaşlılar için uygun fiyatlı 123 stüdyo daire yer alacak. LGBTQ bireylerin yanı sıra eskiden evsiz olanlara ve mahallenin mevcut sakinlerine yönelik birimler de bulunacak.
“Şehir Asla Elizabeth Street Garden Gibi Bir Şey İnşa Edemeyecek”
Bahçeye destek verenler ayrıca bahçenin yerine yapılacak Haven Green‘in hem kamusal yeşil alan hem de uygun fiyatlı konutlar sunacağı yönündeki ısrarına da itiraz ediyor. Yeni yapının planı, bahçenin mevcut 20.000 metrekaresine kıyasla sadece 6.700 metrekarelik bir bahçe içeriyor. “Açık alan”ın geri kalanı, perakende satış mağazalarının sıralanacağı 2.000 metrekarelik kapalı bir tünel ve LIRA’dan devralınan asfalt alanı LIRA’dan devralınan asfalt alanı içeriyor.
Reiver, “LIRA’nın avlusunu kullanma şekilleri oldukça dolambaçlı, çünkü o binada yaşayanlar bunu asla kabul etmediler” dedi. “Ve belediyenin şu kadar açık alanı koruyoruz demesi yanıltıcı. Her şeyi buldozerle yıkacaklar. Her yer iki yıldan fazla bir süre boyunca kapatılacak bir inşaat alanına dönüşecek.”
Reiver için işin özü basit. Reiver, babasının bakımsız bir hurdalıkta New York’a özgü bir sihir yarattığını ve eğer bu sihir kaybolursa, sonsuza dek yok olacağını söylüyor. “Şehir asla Elizabeth Street Garden gibi bir şey inşa edemeyecek.”
