Fransa’nın Metz kentindeki Centre Pompidou’da sergilenen Gustave Courbet’nin kadın cinsel organını direk olarak gösterdiği için tartışmalı olan tablosu “Dünyanın Kökeni”nin üzerine iki kadın eylemci tarafından sprey boyayla “Me Too” yazıldı. Müze yetkilerinin müdahalesinden sonra iki kadın gözaltına alındı, savcılık bir tablonun da çalındığını açıkladı.
Olaydan sonra uzun zamandır camla kaplanarak korunan tablonun zarar görüp görmediği inceleniyor. Tablo, daha önce tablonun sahibi olan Fransız psikanalist Jacques Lacan’ı anlatan bir sergi için Paris’teki Centre Pompidou’dan ödünç alınmıştı.
Metz şehri savcısı, 1986 ve 1993 doğumlu iki kadının, Courbet’nin nü tablosu da dahil olmak üzere toplam beş eserin üzerine “Me Too” yazdığını açıkladı.
Feminist Performans
Olaya karışan kadınlar, kendilerinin performans sanatçısı olduğunu iddia ederek, sanatçı ve aktivist Deborah de Robertis ile birlikte çalıştıklarını söylediler. Deborah de Robertis daha önce de “Dünyanın Merkezi” (1866), Édouard Manet’nin “Olympia” (1863) ve “Mona Lisa” gibi önemli sanat eserlerinin önünde çıplak pozlar vermiş ve bu eylemleri performans-protesto biçimleri olarak kullandığını açıklamıştı.
Performans sanatçısı De Robertis, bu eylemi “You Don’t Separate the Woman from the Artist” adlı performans çalışmasının bir parçası olarak düzenlediğini açıkladı. Performansta sanatın, yaratıcısının kötü eylemlerinden bağımsız olarak takdir görüp görmemesine dair tartışmalara ve özellikle de sanat dünyasında kadınları istismar eden erkeklere odaklanıyor.
De Robertis yayınladığı açık mektupta, eserinin feminist bir performans olduğunu ve “çağdaş sanatın kapalı dünyası içinde uygulanan istismarlar ve onlara sessiz kalışlara” bir tepki olarak yarattığını söyledi. De Robertis, kendine yönelik istismarları da tek tek sıralarken, Centre Pompidou-Metz sergisini düzenleyen sanat eleştirmeni ve küratör Bernard Marcadé’yi örnek gösterdi.
Centre Pompidou-Metz Direktörü Chiara Parisi, feminist hareketlere saygılarının sonsuz olduğunu ancak sanat eserlerine yapılan saldırıları kınadıklarını söyledi.
L’origine Du Monde’un Hikayesi
Gustave Courbet’nin “Dünyanın Kökeni” tablosu kadın cinsel organını gösterdiği için her zaman tartışmalı bir eser oldu. Son araştırmalar ve belgeler, tabloyu Osmanlı diplomatı Halil Şerif Paşa’nın yaptırdığını gösteriyor. Halil Paşa sanata olan sevgisiyle tanınıyordu ve Osmanlı Dönemi’nin ilk modern sanat koleksiyonlarından birini oluşturmuştu. Bazıları tabloyu Paris Operası’nda dansçı olan Constance Quéniaux ile ilişkilendirir ve Quéniaux’nun Halil Paşa’nın metresi olduğu söylenir.
Paris’te lüks bir yaşam süren Halil Paşa’nın mali durumu çöküşe geçince 1868’de koleksiyonunu satmak zorunda kaldı ve tablo sonrasında birkaç özel koleksiyon değiştirdi. En son olarak antikacı Antoine de la Narde tarafından satın alındı.
1889’da da bir antika dükkanında ahşap bir panelin arkasına gizlenmiş şekilde tesadüfen buldu. Courbet kataloğunun iki cildinin yazarı ve Musée Courbet’nin kurucusu Robert Fernier’e göre, Macar koleksiyoncu Baron Ferenc Hatvany tabloyu 1910’da Bernheim-Jeune galerisinden satın aldı ve Budapeşte’ye götürdü.
İkinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Sovyet birlikleri tabloyu yağmalandı, ama daha sonra tablo yine Hatvany tarafından geri alındı. 1947’deki Komünist ayaklanmanın ortasında Macaristan’dan ayrılan Hatvany’nin yanına sadece bir eser almasına izin verildi ve Paris’e giderken o da “L’Origine du Monde”u seçti. “L’Origine du monde” 1955’te ünlü psikanalist Jacques Lacan tarafından açık artırmayla 1,5 milyon franka aldı. Lacan’ın Eylül 1981’de ölümünden sonra da tablo Musée d’Orsay’a verildi.
