500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi, Ankaralı sanatçı Safigül Kurtyiğit’in Ankara Yahudi Mahallesi’nden yola çıkarak hazırladığı “ORADA KİMSE YOK MU?” sergisine kapılarını açıyor. 31 Ocak’ta açılışı yapılan sergi, 28 Şubat’a kadar ziyaret edilebilecek.
Sergi, giderek yok edilen ya da tahribata uğrayan kent imgesine vurguda bulunmaya odaklanırken, içinde yaşanılan mekânların ve kent belleğinin izini sürüyor.
Kent belleğinin izini sürmek
Sanatçı Safigül Kurtyiğit, “Orada Kimse Yok mu?” sergisinde gerçekleştirilen uygulamalar aracılığıyla kent belleğini koruma altına almayı öncelikli hedeflerinden birisi olarak belirliyor. Sanatçı sergide bellek yitimine karşı kent belleğinin izini sürerek, kentte yaşanan dönüşümleri/değişimleri görünür kılıyor. Tüm bunların yanı sıra sergi, hızla değişen, değişirken belleklerden silinen kent imgesini izleyiciye yeniden hatırlatıyor.
Ulus semti ve çevresini olduğu kadar Yahudi Mahallesi’ni de öncelikli ziyaret noktalarından biri olarak belirleyen sanatçı proje süreci boyunca, her ziyaretinde kendisini farklı bir biçimde karşılayan mahalleyle temas noktaları oluşturmaya, bağ kurmaya ve bu deneyimleri sanatsal pratiğine yansıtmaya çalışıyor. Bu bağlamda, Orada Kimse Yok mu? isimli sergi beş ayrı katmanda gerçekleştiriliyor.
Fotoğraf ve video destekli çalışmalar
Sanatçının bireysel serüveni mekânlar ve araziler gözlemlenerek ilk etapta eskizler yapılarak başlamıştır. Daha sonra mekânlara dair buluntu nesneler ve araziye ait toprak örnekleriyle arşiv zenginleştirilmiş ve sanatsal çalışmaların temelini oluşturmak üzere fotoğraf ve videolarla desteklenmiştir. Seriye ait ilk çalışmayı kolajlar, ikinciyi çizimler, üçüncüyü branda üzerine fotoğraf yerleştirmeleriyle oluşturulan manifesto, dördüncüyü seramik kiliyle mekânlardan alınan izler ve son olarak da mekanların yer aldığı video art çalışması oluşturmaktadır.
Proje boyunca, yeni bir yaşam düşsel olarak kurgulanmış, kilitli kapıların ardında yaşamlar düşlenirken avlu kapılarından çıkarak hararetle koşuşturan insanlar, oyun alemindeki çocuklar, balkonunda oturan bir nine, komşuluklar gibi sahneler fotoğrafların üzerine silinebilen kalemle çizilerek bellekte canlandırılmak istenmiştir.
Mahallenin kendi imgelerinin dönüşümü
1980 yılında kentsel sit alanı kapsamına alınan mahallede, geciken müdahale nedeniyle elliden fazla mekân yakılarak ya da yıkılarak yok olmuştur. Var olanların birçoğu ise kaderine terk edilerek çürümeye bırakılmıştır. Bu duruma dikkat çekmek için sanatçı bazı mekânları boyayla iyileştirmeye çalışmıştır. Gözlemlenen mekânlarda elde edilen verilerle ve mahallenin kendi imgelerinin dönüşümüyle gerçekleştirilen uygulamalar aracılığıyla, giderek yok olan kent belleği koruma altına alınıp görünür kılınırken; yıkılan evler, yok olan doğa ve sokakta yaşayan hayvan imgeleri de çalışmalara dahil edilmiştir. Ayrıca, sahipsiz bırakılarak kaderine terk edilen mekânların, komşuluk duyarlılığıyla sahiplenilmeleri görünür hale getirilmiştir.
Yahudi Mahallesi’nin toplumsal bellekteki yeri
Kentin kimliğinde yer edinip kolektif belleği oluşturan Yahudi Mahallesi’ne yönelik kent belleği ve kentin izini sürme kavramları üzerinden gerçekleştirilen “ORADA KİMSE YOK MU?” adlı çalışma, belge niteliği taşımasının yanı sıra aynı zamanda arşivselliği ile de dikkat çekmektedir. Çalışmayla kentin kimliğinde yer edinen ve kent belleği açısından tarihi ve kültürel öğeler barındıran Yahudi Mahallesi’nin toplumsal bellekteki yerini pekiştirmek amaçlanmıştır.
500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen “ORADA KİMSE YOK MU?” sergisi 28 Şubat tarihine kadar ziyaret edilebilecek.
