Almanya uzun yıllardır müzelerinde bulunan Benin bronzlarının ana ülkelerine, Nijerya’ya dönmelerine dair tarihe geçecek görüşmeler yapıyor. Ülkenin bu adımı, sadece Berlin’deki Humboldt Forum’u değil, Almanya’nın diğer müzelerini hatta Avrupa’nın diğer şehirlerindeki müzeleri de ilgilendiriyor; çünkü eserlerin orijinal ülkelerine iade edilmesine ilişkin diyaloğu tetikleyecek nitelikte.
Fildişi Oymalı Bronz Rölyefler
Geçtiğimiz haftalarda Almanya Dış İşleri Bakanlığı’nın kültürden sorumlu direktörü Andreas Görgen, Nijerya’nın Edo Eyaleti Valisi Godwin Obaseki ile Benin bronzları hakkında görüşmek üzere Benin City’ye gitti. Fildişi oymalı tarihi bronz rölyefler ve diğer heykeller, 1897’de Benin City’deki Benin kraliyet sarayından İngiliz birlikleri tarafından yağmalanmıştı.
Edo Batı Afrika Sanatları Müzesi’nde Sergilenecek
Şimdi ise, Almanya kendi hakimiyetinde olan değerli sanat eserleri, Benin City’deki Edo Batı Afrika Sanatları Müzesi’nde (EMOWAA) sergilenmek üzere geri verecek. Benin City’deki eski saray alanında konumlanacak müze, David Adjaye tarafından tasarlanacak ve sarayın tarihi kalıntılarına da ev sahipliği yapacak. Müzenin 2025’te açılması planlanıyor.
Humboldt Forum’da Sergilenecek
Artnet News’ün haberine göre, müzedeki objelerin tüm mülkiyet haklarının Nijerya devlet yetkililerine teslim edilmesi bekleniyor. Obaseki de görüşme sonrası yaptığı basın açıklamasında eserleri almak üzere kraliyet ailesi, Edo Eyalet Hükümeti, Federal Hükümet ve uluslararası hissedarlardan oluşan bağımsız bir heyet oluşturduklarını doğruladı.
Humboldt Forum Direktörü Hartmut Dorgerloh ise iade anlaşmasının resmi olarak kararlaştırılmadığını açıklarken, eserlerin Humboldt Forum’da sergilenmeyeceğine ilişkin haberlerin de yanıltıcı olduğunu belirtti. Yeni müzede sergilenmesi planlanan Berlin Etnolojik Koleksiyonu’nda 440’ını bronzların oluşturduğu, Benin Krallığı’ndan toplamda 530 tarihi eser izleyici karşısına çıkacak.
“Diğer Müzelerde Baskı Oluşturacak”
Hamburg Üniversitesi’nde tarih profesörü Jürgen Zimmerer ise Alman hükümetinin iade kararını desteklediğini söyledi ve ekledi: “Uluslararası alanda bu konudaki tartışmaları teşvik ederek, aralarında British Museum ve Chicago’daki Field Museum’un da olduğu, dünya çapındaki pek çok müze üzerinde baskı oluşturacak.”
Anlaşma resmi olarak yürürlüğe girmemiş olsa da, bu durum Avrupa’da artan sömürge dönemi eserlerinin iadesi kampanyası için olumlu bir adım olarak yorumlanıyor. Benin bronzlarını elinde tutanlar arasında Almanya’daki diğer 25 müzenin yanında, Londra’daki British Museum ve Paris’teki Musée du Quai Branly de bulunuyor.
