Sanat sektöründeki son trend ve gelişmeleri sunan Artnet Intelligence Report’un dördüncü edisyonu artnet.com üzerinden yayınladı. Sanat pazarlarının gidişatı ve 2020 beklentilerinin nasıl olması gerektiği yönünde bilgiler veren raporun öne çıkan bölümlerine birlikte göz atalım.
Artnet’in raporuna göre 2019’da müzayedelerde toplamda 13.1 milyar dolar değerinde değerli sanat eseri satılmış. Bu da piyasa adına pek iyi bir yıl olmadığını gösteriyor, 2018’e göre toplam satışlarda yüzde 11’lik bir düşüş söz konusu.
Öte yandan rapor bir başarı hikayesine de dikkat çekiyor: Fransa’nın global bir sanat pazarı olarak yükselişi… Rapor, dünyadaki en büyük değerli sanat pazarları Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin’in üçünün de bu yıl tökezlemiş olduğunu ortaya koyuyor. Yüzde 20’lik düşüşle Birleşik Krallık başı çekerken, ABD yüzde 19’luk düşüşle onu takip ediyor; Çin ise yüzde 5’lik düşüş göstererek nispeten stabil durumda olarak yorumlanıyor. Amsterdam Üniversitesi’nden akademisyen Olav Velthuis, bu durumu İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılmasıyla birlikte insanların İngiltere’deki pazarın durumuna güvenleriyle ilişkilendirirken, genel durum raporda finansal ve politik belirsizlikler ile arz yetersizliğiyle açıklanıyor. Öte yandan total satışlarda yüzde 49’luk bir artış gösteren Fransa, tartışmasız bir şekilde öne çıkan müzayede pazarı oluyor. Bunda ülkenin en büyük müzayede evleri Sotheby’s Paris, Christie’s Paris ve Artcurial’da satılan eser sayısındaki dramatik artışın etkili olduğu vurgulanıyor. Yer verilen uzman görüşlerinde, bu sonucun elde edilmesinde Brexit’in de etkili olduğu, önümüzdeki 5 yıl içinde Fransa lehine daha belirgin bir kayma görüleceği tahminleri de yer alıyor.
Rakipler arası fark azalmış durumda
Müzayede pazarında dikkat çeken bir diğer sonuç da Sotheby’s ve Christie’s müzayede evlerinin değerli sanat satışları toplamları arasındaki farkın azalması üzerine. 2016 yılından bu yana ilk kez fark bu kadar azalmış, yine de Christie’s müzayede evi 100.5 milyon dolar farkla rakibinden önde. Christie’s’in toplam değerli sanat satışı 3.9 milyar, Sotheby’s’inkiyse 3.8 milyar dolar. Raporda 2020’de rakip müzayede evleri arasındaki bu farkın nasıl değişeceği hususunda Sotheby’s Müzayede Evi’nin yeni sahibi Patrick Drahi’nin yaklaşımının etkili olacağı vurgulanıyor.
2019’da müzayede satışlarıyla ilgili olarak ortaya çıkan bir diğer sonuç da bir yanda toplam satışın kümülatif değeri azalırken diğer tarafta lot sayısının artması. Bu da yeterli sayıda çok yüksek fiyatlı iş olmadığı için değerli eserlerin ortalama satış fiyatlarının artmamasına sebep oluyor.
Amerikalı sanatçılar önde
Raporda, çağdaş sanat, savaş sonrası, fotoğraf, empresyonist-modern, eski ustalar gibi farklı başlıklar altında en çok satanlar listelerine de yer veriliyor. İlk 10 sanatçı, eser ve fiyat bilgisi gibi datalar sunuluyor. Çağdaş sanatçıların (1945-1974 doğumlular olarak sınırlandırılmış) listesinde Jeff Koons, Yoshimoto Nara, Kerry Marshall James, Jean-Michel Basquiat ve KAWS dikkat çekerken savaş sonrası sanat pazarında arzın talepten fazla olduğu göze çarpıyor. Yine de 2019’da müzayedelerde satılan en yüksek fiyatlı 10 işten 5 tanesinin 1960’larda üretilen sanat eserleri olması dikkate değer bir detay. Eski ustalar pazarı ise 2019’da toplam satışlarını artıran pazar olarak adından söz ettiriyor.
En çok satan sanatçıların hangi ülkelerden çıktığının açıklandığı bölümde ise Amerikalı sanatçılar önde. 2019’un en çok satan 100 sanatçısının 25 tanesi Amerikalı.
Artnet Intelligence Report’un Vivienne Chow’un hazırladığı Güneydoğu Asya sanat pazarına ayrılan bölümünde Hong Kong, Singapur, Güney Kore ve Tayvan pazarı, buralardaki önde gelen sanat kuruluşları ve koleksiyonerler mercek altına alınıyor. Tim Schneider’ın yapay zekanın sanat sektörünü nasıl değiştireceğine dair görüşlerine yer verdiği kısım ise 78 sayfalık raporun içerikleri arasında.
